Over Hotel Arsenaal Delft

De stadstimmerwerf, een hofje voor alleenstaande vrouwen en een grote brouwerij… Halverwege het vorige millennium gebeurde er al van alles aan de zuidelijke kant van het ‘schiereiland’. Toch wordt er pas écht geschiedenis geschreven in 1601 als op de zuidpunt in opdracht van de Staten van Holland en West-Friesland een gebouw verrijst. Aan dit gebouw ontleent het hotel haar naam. Het Arsenaal herbergt vanaf begin 1600 vele kanonnen, vuurwapens, kogels en ander wapentuig. Door de jaren heen groeit het Arsenaal een aantal keer uit haar voegen en worden er onder andere een wachthuis (1660) en Armamentarium plus magazijnen (1692) bijgebouwd. De laatste grote uitbreiding vindt plaats in 1802, als het Oost-Indisch pakhuis bij het complex wordt getrokken. In 1897 wordt besloten de artillerie inrichtingen in Delft te verplaatsen naar een terrein bij de Hembrug in Amsterdam. Daarmee verliest het Arsenaal tegen 1900 haar eeuwenoude kernfunctie.

We schrijven 1 oktober 1601 als twaalf Delftse kooplieden en ondernemers een schip huren om deze uit te rusten voor een handelsexpeditie naar Azië. Schipper Adriaen Corneliszoon Haai uit Delfshaven verhuurt zijn schip De Haai voor één reis naar de Oost. Onder druk van de Staten-Generaal fuseren alle Hollandse en Zeeuwse compagnieën tot de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC). De Haai wordt omgedoopt in Eendracht en de geboorte van Delft als VOC-stad is een feit. Tegenover het kantoor, woonhuis en pakhuis van de Kamer Delft (het Oost-Indisch Huis), koopt de VOC in 1649 een groot pakhuis. In dit Oost-Indisch pakhuis worden goederen als specerijen, katoen, koffie, thee en Chinees porselein op- en overgeslagen. Imitatie van het porselein leidt uiteindelijk tot het wereldberoemde Delfts Blauw. Nadat de VOC wordt opgeheven, wordt het Oost-Indisch pakhuis in 1802 bij het Arsenaal getrokken.

Direct na de Tweede Wereldoorlog kreeg het Arsenaal een nieuwe bestemming als gevangenis voor ‘foute Nederlanders’. Het was één van de 130 interneringsinstellingen in Nederland met de bijnaam ‘Tuighuis’. In het Armamentarium zitten voornamelijk vrouwelijke gevangenen. In 1948 echter sluit ook dit voormalige interneringskamp en krijgt het complex een andere bestemming. Het Ministerie van Oorlog legt er een studieverzameling aan van militaire voorwerpen.

De verzameling militaire voorwerpen wekt de belangstelling van het Legermuseum dat het pand in 1959 in beheer krijgt. Er worden plannen gemaakt voor een grootschalige restauratie en verbouwing. De ambitie van het Legermuseum is om alle collecties in het Arsenaal te tonen. In 1989 wordt die ambitie behaald en opent het Legermuseum in Delft. In 2005 is de voorlopig laatste opvallende wijziging aan het pand: er wordt een nieuw entreegebouw gerealiseerd. In de jaren daarna ontstaan er plannen om het Nationaal Militair Museum op een nieuwe locatie te huisvesten. Deze wordt gevonden op de vroegere luchtmachtbasis Soesterberg. Op 1 januari 2013 sluit het museum in Delft en maakt het complex zich op voor een nieuwe toekomst!